شهر غلغله یک مکان باستانی در ولایت بامیان است که در سده ششم میلادی ساخته شده بود. این مکان باستانی به وسعت چهار تا پنج هکتار، در منطقه سعید آباد و مقابل تندیس‌های بودا و بر روی یک تپه در ارتفاع ۱۰۰ تا ۱۴۰ متری قرار دارد. براساس گفته‌های بعضی از تاریخ نویسان، این شهر در مقاطع زمانی مختلف، مهد حکمرانی پادشاهان بودایی و اسلامی بوده است. اما اکنون جز چند مغاره، تعدادی از دیوارهای تخریب شده، چند برج دیده‌بانی و یک مناره مسجد چیز دیگری باقی نمانده است.

 شهر غلغله در زمان آبادی خود، به نام شهر بامیان یا بالاحصار بامیان یاد می‌شده و روزگاری پایتخت سلسله پادشاهان « آل شنسب» بوده است. بنابر باور اکثر مورخان، شهر غلغله در زمان سلطنت خاندان شنسبانیه غوری توسط سلطان «علاء‌الدین جهان سوز» ساخته شد و پس از آن، سال‌ها به عنوان پایتخت حکمرانی این خاندان باقی ماند.

این شهر به دلیل ویژگی‌های تاریخی که دارد، از سال ۲۰۱۲ به عنوان میراث فرهنگی جهانی در فهرست آثار یونسکو به ثبت رسیده است. شهر غلغله یکی از هشت مکان تاریخی  بامیان است (دو مجسمه بودا، شهر غلغله، شهر ضحاک، قلعه کافری، قلعه گوهر گین، شهر بربر، بنای تاریخی چهل برچه، قلعه الله داد) که سالانه صدها گردشگر داخلی و خارجی را به خود جذب می‌کند.

معماری‌ ماهرانه شهر غلغله

شهر غلغله از دور،، نمای چندانی ندارد؛ اما هر گردشگری که وارد شهر شود به شگفتی‌های معماری آن پی برده و از متمدن بودن فرهنگ آن زمان ساکنان این منطقه مطلع می‌شود.

 دیوارهای منازل و قصر که در بالاترین منطقه این تپه قرار دارد، با عرض حدود یک متر ساخته شده و گنبدهای زیبا و باشکوهی دارد. آثار به جا مانده از این شهر نشان می‌دهد که ساخت خانه‌ها

به صورت ماهرانه‌ای انجام شده است. شکل جالب راه‌پله‌ها در برخی از منازل دو طبقه‌ای، یکی از نشانه‌های مهارت آنان در کار ساختمان سازی است.

 مورخان معتقدند بعضی از مغاره‌هایی که در دامنه‌های تپه این شهر دیده می‌شود، امکان دارد به دو جهت ساخته شده باشند: برای نگهداری حیوانات و یا به عنوان مراکز نگهداری تسلیحات جنگی. کاظم یزدانی یکی از این مورخان، معتقد است که جمعیت شهر غلغله در اوج رونق و شکوه از چهار هزار نفر بیشتر نبوده است؛ چون بر اساس آنچه از نشانه‌های باقی مانده، معلوم است که محدوده شهر بیشتر از این تعداد گنجایش نداشته است.

نام‌گذاری شهر غلغله

بسیاری از مورخان معتقدند پس از قتل عام ساکنین این محوطه توسط لشکر چنگیز، غوغایی برپا شد و همین امر باعث نامگذاری این محوطه به « غلغله» بوده است.

 برخی دیگر معتقدند که علت نامگذاری آن به دلیل سرو صدای کارگران در حین ساخت این محوطه بوده است. تاریخ‌نگاران معتقدند هنگامی که نوه چنگیز خان در بامیان کشته شد، چنگیز خان برای گرفتن انتقام به این شهر حمله کرد. وی مسیر آب اهالی آن منطقه را مسدود کرد و سپس مردم تسلیم شده را قتل عام کرد. این شهر توسط چنگیز خان در سال ۱۲۲۱ میلادی نابود شد.

منبع: سیستم معلوماتی و گردشگر افغانستان

لینک: http://atis.af/shahr-e-gholghola/